Het opstarten van een onderneming heeft zijn uitdagingen. Hoe weet je als (startende) ondernemer voor welke rechtsvorm je moet kiezen? Soms is het voor de hand liggend.. soms ook niet. We nemen je in deze blog mee in de basis van rechtsvormen voor jouw onderneming of organisatie.

Ondernemingsrecht

Bureau LEX is gespecialiseerd in breed ondernemingsrecht. Denk bijvoorbeeld aan het opstellen van aandeelhoudersovereenkomsten of andere samenwerkingsafspraken. Meer weten over breed ondernemingsrecht? Check onze blog over ondernemingsrecht.

Als (startende) ondernemer moet je verplicht een rechtsvorm kiezen. Het staat je vrij om zelf te bepalen welke rechtsvorm dat gaat zijn. Het is daarbij wel van belang dat je inzichtelijk hebt welke rechtsvormen er zijn en wat deze voor gevolgen hebben, zodat je de juiste keuze maakt. Heb je hulp of advies nodig bij deze keuze? Onze advocaten staan voor je klaar!

Rechtspersoon vs. natuurlijk persoon

In de wondere wereld van ons rechtssysteem wordt een onderscheid gemaakt tussen natuurlijke personen en rechtspersonen. Het maken van een onderscheid hiertussen is onder andere van belang bij een aansprakelijkheidsstelling.

Een natuurlijk persoon is een mens van vlees en bloed. Hij/zij kan vrij en zelfstandig deelnemen aan het rechtsverkeer, is gehouden aan plichten en kan genieten van rechten die hem/haar toekomen. Wanneer men spreekt over een rechtspersoon, dan wordt daarmee bedoeld een onderneming of bedrijf met rechtspersoonlijkheid. Door middel van een akte bij de notaris wordt een entiteit of organisatie met rechtspersoonlijkheid opgericht. In feite wordt op papier een ‘persoon’ gecreëerd. Deze persoonlijkheid moeten worden vertegenwoordigd door een daartoe bevoegd bestuurder. Een rechtspersoon kan op deze manier, net als een natuurlijk persoon, bezittingen hebben, overeenkomsten aangaan, procedures bij een rechter (laten) starten, aansprakelijk worden gesteld en schulden hebben.

Naast een onderneming met rechtspersoonlijkheid zijn er ook ondernemingen zonder rechtspersoonlijkheid. Het concrete verschil? Bij een onderneming  zonder rechtspersoonlijkheid ben je privé aansprakelijk voor al het handelen en het vermogen van de onderneming. Deze rechtsvormen worden enkel ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en niet opgericht bij notariële akte. Bij een onderneming met rechtspersoonlijkheid is de bestuurder niet (zomaar) aansprakelijk  met zijn privévermogen.

Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid

Besloten vennootschap (bv) en naamloze vennootschap (nv)

In het Burgerlijk Wetboek staat een aantal rechtspersonen omschreven. Eén daarvan is de besloten vennootschap. Het kapitaal van de bv is verdeeld in aandelen die in het bezit zijn van aandeelhouders. Het woord ‘besloten’ duidt erop dat de aandelen toebehoren aan een vaste groep aandeelhouders. Heel juridisch staan deze aandelen ‘op naam’ en kunnen ze niet zomaar worden overgedragen. Bij het oprichten van een bv is geen minimumkapitaal vereist. Wel moet het symbolische bedrag van € 0,01 worden gestort.

Een naamloze vennootschap lijkt in veel opzichten op een bv. Net als bij een bv wordt het kapitaal verdeeld in aandelen. Bij de aandelen van een nv is het niet noodzakelijk dat de aandelen ‘op naam’ staan. Dit maakt ze makkelijker overdraagbaar. Bij een nv moet wel een minimumkapitaal van € 45.000,- worden gestort in aandelen. Het oprichten van een nv komt vaker voor bij grotere bedrijven.

Vereniging, stichting en coöperatie

Naast de bv en de nv staan er nog meer rechtspersonen opgesomd in de wet. Zo ook de vereniging. Waar een bv en een nv zijn gericht op het maken van winst, is dat bij een vereniging niet zo. Bij een vereniging moet het vastgestelde doel worden nagestreefd. Denk hierbij een het beoefenen van een sport of het uitoefenen van een hobby. Bij een vereniging sluiten leden zich aan.

Vergelijkbaar met de vereniging, maar toch net anders is de stichting. Het verschil met een vereniging is dat een stichting geen leden heeft. Wel dient de stichting, net als de vereniging, een doel dat zij wil nastreven.

Een coöperatie heeft net als de stichting veel gemeen met een vereniging. Een verschil is echter dat een coöperatie wél een winstoogmerk kan hebben. Denk hierbij aan een wooncoöperatie.

Rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid

Eenmanszaak

De naam zegt het al, de zaak van één man. De oprichter is eigen baas en het opmaken van een oprichtingsakte bij de notaris is niet nodig. Een inschrijving bij de Kamer van Koophandel is voldoende. Dit maakt het interessant voor beginnende ondernemers. Doordat de notaris geen akte maakt bij een eenmanszaak, wordt geen rechtspersoon gecreëerd. Hierdoor staat de oprichter met zijn gehele vermogen in voor de eenmanszaak, omdat, anders dan bij de rechtspersonen, geen afgescheiden vermogen is. Concreet zijn schulden voor de eenmanszaak schulden voor de eigenaar. De eigenaar kan dus met zijn privévermogen aansprakelijk worden gesteld.

Vennootschap onder firma (vof) en maatschap

Zowel een vof, een maatschap als een cv wordt opgericht als een samenwerkingsverband. Een contract tussen partijen is hierbij niet noodzakelijk, al zou ons advies zijn dit wel te doen. De grote verschillen tussen de drie rechtsvormen is gelegen in de uitvoering van de werkzaamheden. Zo richt men in de regel bij een advocatenkantoor of tandartsenpraktijk een maatschap op en wordt in de bouw gekozen voor een vof. Een maatschap ziet op het uitoefenen van een beroep en een vof ziet op de uitoefening van een bedrijf.

Net als bij de eenmanszaak is er geen sprake van een afgescheiden vermogen. De eigenaren staan tenminste in voor hun eigen inbreng in de onderneming. Daarnaast kunnen de vennoten (bij een vof) aansprakelijk worden gesteld voor de gehele schuld van de vof. Anders dan bij de vof zijn de maten van een maatschap in beginsel slechts aansprakelijk voor hun eigen handelen, met hun eigen vermogen. Dit kan anders zijn als de maten samen hebben besloten een handeling te verrichten. In dat geval zijn alle maten voor gelijke delen aansprakelijk en dus niet voor de gehele schuld.

Commanditaire vennootschap

Een commanditaire vennootschap is nagenoeg hetzelfde als een vof. Het verschil is dat er een commanditaire vennoot is. Dit is een stille vennoot. Deze stille vennoot heeft enkel kapitaal ondergebracht in de onderneming en geniet hierdoor de bescherming dat hij/zij niet hoeft in te staan voor de onderneming. Aan deze stille vennoot komt geen inspraak toe in de onderneming. Heeft hij/zij dit wel, dan kan de stille vennoot worden aangemerkt als vennoot, waardoor hij – net als de andere vennoten – met zijn vermogen in staat voor de vof.

Heb jij al een onderneming of wil je een onderneming starten en twijfel je over de rechtsvorm, neem dan contact met ons op! Dit geldt natuurlijk ook voor andere ondernemingsrechtelijke vragen. Wij helpen je maar al te graag.